12. Anadolu Buluşması'nın II. Oturumu Yrd. Doç. Mahsum Aytepe başkanlığında yapıldı. "Çağdaş İslami Düşünüşün İmkânları ve Problemleri" üst başlığıyla yapılan oturumda Anadolu Platformu İstişare Kurulu üyesi İbrahim Özmantar, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kelam Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün ve Muhammed Mursi döneminin Mısır Enformasyon bakanı Salah Abdulmaksud birer sunum yaptı.
Oturum başkanı Yrd. Doç. Mahsum Aytepe ilk olarak II. Oturumun sunumcuları olan İbrahim Özmantar, Şaban Ali Düzgün ve Salah Abdulmaksud'u katılımcılara tanıtarak konuşmasına başladı. Aytepe daha sonra; "İslam düşüncesinin vücut bulduğu, cesaret kazandığı yer tabi ki İslam toplumudur. Bugün İslam toplumuna baktığımızda çok iç açıcı bir durumla karşılaşmıyoruz. Bir kriz hali yaşadığımızı söyleyebiliriz. Baktığımız yere göre farklı tasvirler geliştirebiliriz. Bir taraftan baktığımızda; yeraltı ve yer üstü kaynakları sömürülen ülkeler, Batı bağımlısı iktidarlar, gelecekten ümidini kaybeden nesiller, etnik ve mezhebi ayrılıklar üzerinden birbirini boğazlayan fikirler, gruplar görüyoruz. Ancak diğer taraftan baktığımızda; İslam dünyasında muazzam bir enerji var, bir devinim var, değişim ve dönüşüm için bir heyecan var. Fakat ne yazık ki bunları bir türlü değerlendiremeyen statükocu, dini ve siyasi liderler var" şeklinde konuya giriş yaparak birkaç hususa dikkat çekti.
Aytepe genel bir çerçeve çizdikten sonra, "İslam Dünyasının Kuşatılmışlığı ve Çağdaş Emperyalizm" başlıklı sunumunu yapmak üzere ilk sözü Anadolu Platformu İstişare Kurulu üyesi İbrahim Özmantar'a verdi.
5 başlıkta kuşatılmışlık yaşıyoruz!
Özmantar konuşmasına "İslam dünyasının kuşatılmışlığı" kavramıyla başladı. "İslam dünyası ve kuşatılmışlıktan bahsediyorsak Java Adası'ndan Fas'a, Kazan'dan Zengibar'a kadar büyük bir coğrafyayı ve 15. yüzyıldan günümüze kadar 500 yılı aşmış bir zaman diliminden bahsediyoruz" diyen Özmantar, "Bu kuşatılmışlığın derinliğini daha iyi anlayabilmemiz için sizlere bazı fotoğraflar sunacağım. Bu fotoğrafların tahlili ve tenkidi sizlere kalmış olacak" şeklinde konuştu.
Kuşatılmışlığı 5 başlık altında inceleyen eğitimci Özmantar; "Kuşatılmışlık, İslam dünyasında 5 başlık altında ele alınabilir. 5 başlıkta kuşatılmışlık yaşıyoruz. Bunlar;
Ekonomik kuşatılmışlık,
İnsani kuşatılmışlık,
Siyasi kuşatılmışlık,
Sosyal ve toplumsal kuşatılmışlık,
Askeri kuşatılmışlık,
Zihinsel, düşünsel, psikolojik kuşatılmışlık...
Son başlık, kuşatılmışlığın içerisinde en ağır olanıdır" dedi ve daha sonra konuyla ilgili Cezayir, Mısır ve Lübnan'dan örnekler verdi.
"Mezhepçilik problemi İslam ümmetinin en ciddi problemlerinden bir tanesidir ve bu kuşatılmışlığın bir argümanıdır" diyen Özmantar; Suriye, Irak, Bahreyn, Yemen ve Cezayir'den örnekler vererek mezhepçiliğin buralarda varlığını devam ettirdiğini dile getirdi.
Eğitimci İbrahim Özmantar sunumunun ikinci başlığı olan "Çağdaş Emperyalizm" bahsine, "Acaba günümüzde emperyalizm nasıl uygulanabilir?" başlıklı bir soruyla başladı ve konuyla ilgili çağdaş yaklaşımlara dikkat çekerek özetle şunları dile getirdi:
"18. yüzyıldaki, 19. yüzyıldaki emperyalizm; ordular gönderip işgal etme yöntemiyle yapılıyordu. Bu çok masraflı ve çok pahalı, çok kaba bir yöntemdi. Artık bunun daha sofistike yöntemleri var. Bugün bunlar bize uygulanıyor fakat bunların çoğundan ne yazık ki haberimiz olmuyor. Çağdaş sömürünün en ileri karakollarından bir tanesi Uluslararası kartel oluşturmaktır. Yani tükettiğimiz, harcadığımız hemen her ürün birtakım şirketler tarafından üretiliyor, bize ihtiyaç olarak hissettiriliyor, biz onsuz yapamıyoruz ve onu satın almak durumunda kalıyoruz.
Ürünlerimizi satıyoruz, emeğimizi satıyoruz, kafamızı satıyoruz. Batı'nın bize ihtiyaç olarak dayatmış olduğu herhangi bir ürünü almak için bütün bunları yapıyoruz. Bu çok büyük bir kuşatılmışlıktır. Bugün bunu dibine kadar yaşıyoruz. Aynı pencereden baktığımızda bilinçsel kuşatılmışlığımızın da en acı hallerini yaşıyoruz."
Özmantar'ın konuşmasını tamamlamasının ardından oturum başkanı Mahsum Aytepe mikrofonu alarak çok kısa bir değerlendirme yaptı ve daha sonra "İdeolojilerin Tükenmişliği ve İnsanlığın Adalet Arayışı" başlıklı sunumunu yapmak üzere sözü Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kelam Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün'e verdi.
Ortadoğu'nun tarihi, dinler tarihidir!
Ortadoğu'nun tarihinin normal bir tarih olmadığına, bilakis dinler tarihi olduğuna dikkat çeken Prof. Düzgün, İslam ümmetinin parçalanmasının mezhep üzerinden yapıldığını, mezhebin ise dinsel bir terim olduğuna vurgu yaptı.
Prof. Düzgün konuyla ilgili şunları dile getirdi:
"İslam dünyasını konuşuyoruz ama bir coğrafya üzerinden ağırlıklı olarak konuştuğumuzu kabul etmemiz lazım. O da Ortadoğu coğrafyasıdır. Bizim de bir parçası olduğumuz coğrafyadır, peygamberlerin ortaya çıktığı coğrafyadır.
Karl Marks'ın ünlü bir sözü var. Marks, Engels'e yazdığı mektuplardan birinde; 'Ortadoğu'nun tarihi neden bir dinler tarihidir?' diyor. Ortadoğu'nun tarihi normal bir tarih değil, dinler tarihidir. İbrahim hocam konuşurken İslam ümmetinin atomize oluşundan bahsetti. Parçalanmayı ne üzerinden yapıyoruz, 'mezhep' üzerinden yapıyoruz. Mehzep dinsel bir terimdir.
Ortadoğu'nun tarihi neden böyle bir tarihtir? Cemaatler, tarikatlar üzerinden yapıyoruz. Bunlar birer dinsel türevlerdir. Dolayısıyla Ortadoğu'nun tarihinin bir dinler tarihi olması Ortadoğu coğrafyasının bir problem alanı olmasını gösteriyor. Ki bunun doğal sonucu olarak peygamberlerin de birer problem çözme aracı olarak var olan hakim şartlara muhalefet ederek, Marksist literatürü kullanacak olursak; mevcut şartları aşmak üzere, muhalefet etmek üzere gönderildikleri topraklar Ortadoğu topraklarıdır. "
